این وضع، معیشت برنجکاران استان‌های شمالی کشور را در معرض تهدید قرار داده است، به‌طوری که بسیاری از آنان می‌گویند سیاست‌های تنظیم بازار برنج رفته‌رفته کشاورزی را در استان‌های شمالی در معرض نابودی قرار می‌دهد. در این رابطه با کاظم دلخوش اباتری، نماینده صومعه سرا و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، گفت‌وگو کردیم.
- با وجود اخطارهای داده شده و گزارش‌هایی که درباره برنج‌های آلوده در مجلس قرائت شد، اخیرا باز هم شایعه ورود این محصولات به کشور شنیده می‌شود؛ به‌نظر شما آیا وزارتخانه متولی، توانایی جلوگیری از ورود برنج‌های غیراستاندارد به کشور را ندارد یا سیاست‌های دیگری در این زمینه حاکم است؟
به هر حال متولی تولید برنج، وزارت جهاد کشاورزی و متولی تنظیم بازار برنج، وزارت بازرگانی است. این 2 وزارتخانه باید طوری عمل کنند که جلوی قاچاق یا واردات بی‌رویه برنج گرفته شود، همچنین میزان مصرف مردم را واقعی بررسی کنند و براساس مصرف سالانه، تولید محصول و تنظیم بازار را با یکدیگر تطبیق بدهند.
اکنون به‌هم‌ریختگی مدیریتی در این زمینه وجود دارد یعنی نه در تولید برنامه‌ریزی می‌بینیم و در نه در تنظیم بازار و بر همین اساس هم مردم و هم کشاورز دچار مشکل شده‌اند و قیمت برنج غیرواقعی است.
اکنون هزینه تولید برنج از قیمت فروشش بیشتر می‌شود و همین عامل باعث شده است که برنجکاران ما دچار آسیب شوند.
- اگر بخواهیم مهم‌ترین عواملی را که هزینه تولید برنج در استان گیلان را افزایش داده است، فهرست کنیم، اولویت‌ها چیست؟
کمبود آب و خشکسالی مهم‌ترین آسیبی است که نگرانی‌هایی را به بار آورده است.
کشاورزان با کمبود نهاده‌های کشاورزی نیز روبه‌رو هستند؛ همچنین هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت هر سال افزایش می‌یابد.
- چند سال است که در رسانه‌ها و از طریق تریبون‌های مختلف صحبت‌هایی را درباره مشکلات برنجکاران و چایکاران خطه شمال می‌شنویم. با وجود تمام شعارها و وعده‌ها روزبه‌روز حرف و حدیث‌ها در این باره زیاد می‌شود و کشاورزی در این زمینه به رکود می‌نشیند، چرا؟
قیمت بسیاری از محصولات کشاورزی در کشور بی‌ثبات است که شاید یکی از دلایلش افزایش سطح زیرکشت محصولات کشاورزی باشد. این در حالی است که سامانه‌های آبرسانی گذشته، جوابگوی سطح کشت کنونی نیست. نکته دیگر این است که به هر حال، اکنون مراحل کشاورزی از کاشت گرفته تا برداشت از حال سنتی خارج شده و به‌صورت مکانیزه درآمده که مقداری هزینه‌ها را بالا برده است.
تحولات جوی هم گاهی خسارت‌هایی را به کشاورزان وارد می‌کند، اما بخش اصلی مشکل برمی‌گردد به تداخل کار دستگاه‌های اجرایی و نبود برنامه‌ریزی صحیح.
اکنون بیشتر بخش‌های کشاورزی با مشکل مواجهند. مثلا در استان گیلان 150 سال پیش شخصی به نام حاج امین الضرب کارخانه ابریشم را راه‌اندازی و صنعت ابریشم را وارد منطقه کرد ولی اکنون با رکود روبه‌رو است.
همچنین سالانه 110 هزار تن چای در کشور مصرف می‌شود در حالی که فقط 27 هزار تن در کشور تولید می‌شود. این وضع ناشی از بی‌برنامگی و تداخل کار دستگاه‌های اجرایی است. قطعا، وقتی قیمت محصولات کشاورزی نوسان دارد، دستگاه‌های اجرایی درست بازار را تنظیم نمی‌کنند و هزینه تولید بالاتر از قیمت فروش است که مسلما کشاورز آسیب می‌بیند.
- بی‌نظمی در بازار برنج معطوف به کدام سطح مدیریتی است؛ استان یا کشور؟
بی‌نظمی به دستگاه‌های ذی‌ربط در کشور بر می‌گردد. ما جلوی تبلیغات نادرست برنج را گرفتیم و در زمینه لایروبی استخرها و دادن تسهیلات برای آبرسانی به مزارع کشور تلاش‌هایی انجام دادیم، اعتباراتی هم برای ساماندهی رودخانه‌ها در نظر گرفتیم، اما باز بی‌نظمی‌ها باعث از بین رفتن تاثیر مثبت اقدامات می‌شود.
